مقاله آموزشي آشنايي با بورس

گام هاي ابتدايي براي ورود به عرصه ي  مديريت سرمايه گذاري در بورس

براي هـر كالايـي معمولا يك بازار وجود دارد، بازار خودرو، بازار سيمان، بازار فرش، بازار طلا. بعضي از بازارها سنتي اند و خاطره انگيزند، بعضي هم پيشرفتـه و امروزي. اما همه بازارها، يك ويژگي مشتـرك دارند: آنهم اينكه در آنها، كالاها يا به عبارت ديگر، دارايي هاي مختلف خريد و فروش مي شود، پس مشخص شد كه در تعريف كلي، بازار، محل خريد و فروش دارايـي است. اما دارايي چه انواعي دارد. در يك طبقه بندي كلي، دارايي به دو نوع دارايي واقعي و دارايي مالي تقسيم بندي مي شود.

اجازه بدهيد با يك مثال، در اين باره توضيح دهيم. خودرو يك دارايي واقعي يا مشهود است، اما سهام كارخانه خودروسازي، يك دارايي مالـي است، يا مثلا سيمان يك دارايي واقعي است، اما سهام كارخانه سيمان سازي يك دارايي مالي.

بد نيست به اين نكته هم اشاره كنيم كه به دارايي واقعي، دارايي مشهود و به دارايي مالي، دارايي نامشهود يا كاغذي هم گفتـه مي شود.

حالا كه با تعريف دارايي هاي مالـي اشنا شديد، به سراغ مفهوم بورس مي رويم. بورس بازاري است كه در آن، انواع دارايي هاي مالي خريد و فروش مي شود. دارايي هايي مثل سهام شركت بزرگ و سودآْور از صنايع مختلف و متنوع مثل خودروسازي، سيمان، مخابرات، بانك و….. اين بازار هم قانوني است، هم مطمئن، هم پيشرفته و هم سودآور.

افرادي كه ازطريق بورس، سهام شركت ها را مي خرند يا در واقع در بورس سرمايه گذاري مي كنند، به نسبت سهامي كه خريده اند، در منافع ان شركت سهيم خواهند شد و چون اغلب شركت هاي بزرگ و معتبر در بورس پذيرفته مي شود، بنابراين احتمال كسب سود هم در بورس بيشتر است. البته براي انتخاب سهام شركت ها بايد به نكات مهمي توجه داشت كه در برنامه هاي بعدي، به آنها اشاره خواهيم كرد. نكته ديگر اينكه در بورس، صرفا سهام شركت ها خريد و فروش نمي شود، بلكه ساير انواع اوراق بهادار مثل اوراق مشاركت نيز داد و ستد مي شود كه در برنامه هاي اينده به تفصيل درباره آنها توضيح خواهيم داد.

افرادي كه سهام شركت هاي پذيرفته شده در بورس را خريداري مي كنند، از دو محل سود بدست مي آورند:

1- سود ساليانه شركت ها . شركت ها معمولا در پايان هر سال، سودي را بين سهامداران خود توزيع مي كنند. درصورتي كه شركت عملكرد قابل قبولي داشته باشد، سود بهتري نيز بدست مي آورد كه بخشي از اين سود، بصورت نقدي بين سهامداران توزيع شده و برخي هم صرف برنامه هاي توسعه اي شركت مي شود.

2- دوم، افزايش قيمت سهم . هر اندازه عملكرد و برنامه هاي شركت بهتر باشد، متقاضي براي خريد سهام آن شركت نيز در بورس، بيشتر خواهد بود و اين امر، باعث مي شود قيمت سهام شركت افزايش يابد. بنابراين، اگر فرد، سهام شركت خوبي را انتخاب كرده باشد، علاوه بر دريافت سود نقدي، از محل افزايش قيمت سهام آن شركت نيز سود بدست خواهد آورد.

سرمايه گذاري در بورس مزاياي متعـددي دارد، ازجمله:

1- كسب سود : همانطور كه گفته شد، سهامداران از دو محل دريافت سود نقدي و افزايش قيمت سهام، سود بدست مي آورند.

2- برخورداري از حمايت قانوني : بورس بازاري قانوني است، بنابراين كليه افرادي كه در بورس سرمايه گذاري مي كنند، از حمايت قانوني برخوردار هستند.

3- حفظ سرمايه در مقابل تورم : با سرمايه گذاري مناسب و آگاهانه در بورس، ارزش دارايي افراد در مقابل تورم حفظ مي گردد، زيرا فرد به نسبت سهام خود در دارايي شركت سهيم است و با رشد ارزش دارايي هاي شركت به مرور زمان، ارزش سهام فرد نيز افزايش مي يابد.

4- قابليت نقدشوندگي : سرمايه گذاران بورس هر زمان كه بخواهند مي توانند سهام خود را فروخته و در كوتاه ترين زمان ممكن، به پول خود دسترسي پيدا كنند.

5- امكان سرمايه گذاري با هر مبلغي : براي خريد سهام، محدوديت ريالي وجود ندارد و افراد با هر مبلغي، مي توانند در بورس سرمايه گذاري كنند.

6- مشاركت در اداره شركت : سهامداران به نسبت سهام خود، مالك شركت محسوب مي شوند، بنابراين مي توانند به همان اندازه، در تصميم گيري درخصوص نحوه اداره شركت، انتخاب مديران و… مشاركت نمايند.

براي انتخاب يك سهم خوب، بايد به اين معيارها توجه كرد:

1 – وضعيت دارايي ها و بدهي هاي شركت : يكي از عوامل موثر در انتخاب سهام يك شركت، وضعيت دارايي ها، بدهي ها و حقوق صاحبان سهام شركت است. هر اندازه اين وضعيت مطلوب تر باشد، نشان دهنده شرايط مناسب شركت براي سرمايه گذاري است. به اين منظور، مي توان ترازنامه شركت را مورد بررسي قرار داد.

2 – سود نقدي هر سهم : علاوه بر وضعيت درآمدي شركت، ميزان سودي كه شركت به هر سهم خود مي دهد نيز در انتخاب سهم خوب، حائز اهميت است.

3 – تداوم روند سودآوري : اگرچه سودآور بودن شركت در انتخاب سهام آن بسيار مهم است، اما بايد توجه داشت كه اين سودآوري، بايد يك فرآيند مستمر و مداوم باشد، نه مقطعي. با مطالعه اطلاعات و برنامه هاي آتي شركت، مي توان نسبت به اين موضوع آگاهي كسب نمود.

4 – نسبت قيمت به درآمد سهم ( P/E ) : نسبت قيمت به درآمد سهم بيانگر آن است كه قيمت سهام شركت، چند برابر ميزان سود نقدي كه شركت به هر سهم خود تخصيص مي دهد. به عبارت ديگر، اين نسبت نشان مي دهد كه آيا قيمت سهام به نسبت سودي كه بين سهامدارانش توزيع مي كند، ارزش دارد.

5 – صنعتي كه شركت در آن فعاليت مي كند : هنگام انتخاب سهام يك شركت، بايد به اين موضوع توجه كرد كه آيا صنعتي كه شركت در آن صنعت فعاليت مي كند، از شرايط مناسبي در حال و آينده برخوردار است يا خير. شرايط خرد و كلان اقتصادي چه تأثيري بر اين صنعت خواهد گذاشت. صنايع رقيب اين صنعت در حال و آينده، چه وضعيتي دارند. آيا شرايط بين المللي بر اين صنعت تأثير مثبت يا منفي خواهد داشت و…

6 – قابليت نقدشوندگي : يكي از معيارهاي انتخاب سهام خوب، قابليت نقدشوندگي سهام است، به اين معنا كه هر وقت دارنده آن سهم قصد فروش آن را داشت، بتواند به راحتي، سهام خود را بفروشد. هر اندازه كه دفعات خريد و فروش روزانه يك سهم بيشتر باشد، قابليت نقدشوندگي آن سهم نيز بالاتر خواهد بود.

بورس امكان سرمايه گذاري براي قشرهاي مختلف را فراهم آورده است. افراد حرفه اي كه فرصت و تخصص لازم براي تحليل مستمر اطلاعات سهام را دارند، مي توانند با خريد سهام و مشاركت در قراردادهاي آتي بورس سهام و كالا، بطور مستقيم در بورس سرمايه گذاري كنند. اما افرادي كه توانايي و يا فرصت مطالعه و تحليل مستمر اطلاعات سهام را ندارند، مي توانند با خريد واحدهاي سرمايه گذاري صندوق هاي سرمايه گذاري، در بورس سرمايه گذاري كنند. با اين كار، در واقع افراد پول خود را به دست افراد حرفه اي مي سپارند تا تحت نظارت سازمان بورس، در بورس سرمايه گذاري كنند. اين كار، ريسك سرمايه گذاري در بورس را براي افراد غيرحرفه اي كاهش مي دهد. افراد غيرحرفه اي همچنين مي توانند بجاي خريد سهام، ساير اوراق بهاداري را كه در بورس خريد و فروش مي شود، مانند اوراق اجاره، اوراق مشاركت و… خريداري كنند. اين اوراق اگرچه در مقايسه با سهام، بازده كمتري دارد، اما ريسك كمتري را هم بدنبال دارد.

صندوق سرمايه گذاري چيست؟

صندوق هاي سرمايه گذاري كه عمدتا توسط كارگزاران رسمي بورس تأسيس مي شود، تحت نظارت سازمان بورس و با مديريت افراد متخصص، فعاليت كرده و وجوهي را كه سرمايه گذاران در اختيـار آنها قرار مي دهند، در سبد متنوعـي از سهام و سايـر اوراق بهادار سرمايـه گذاري مي كنند، بنابرايـن، بازده مناسب تري را نصيب سرمايه گذاران كرده و ريسك سرمايه گذاري در بورس را براي غيرحرفه اي ها، كاهش مي دهند. به افرادي كه بتازگي قصد دارند وارد بورس شوند توصيه مي شود بجاي خريد مستقيم سهام شركت ها، ازطريق صندوق هاي سرمايه گذاري اقدام كنند. 

اوراق اجاره چيست؟

همانطور كه گفته شد، در بورس، علاوه بر سهام شركت ها، ساير انواع اوراق بهادار هم معامله مي شود. يكي از انواع اوراق بهادار، اوراق اجاره است. اوراق اجـاره يك ابزار سرمايه گذاري جديد و اسلامي است كه همانند اوراق مشاركت، بازدهـي مشخص و مطمئـن را نصيب سرمايـه گذاران مي كند، بنابراين ريسك اين اوراق در مقايسه با سهام، بسيار كمتر است. افرادي كه پول مازاد دارند، مي توانند با خريد اوراق اجاره كه در بورس داد و ستـد مي شود، در فواصل زماني مشخص (مثلا سه ماهه)، سود معيني را دريافت نموده و هر زمان كه به پول نياز داشتند نيز اين اوراق را ازطريق بورس، به سايـر متقاضيان بفروشنـد. امروزه حجم بسيار زيادي اوراق اجاره در بازارهاي مالي دنيا خريد و فروش مي شود.

“مهم نيست كه شما، كارمند هستيد يا دانشجو، خانم خانه دار هستيد يا صاحب يك فروشگاه، جوان هستيد يا بازنشستـه. مهم اين است كه بياموزيد از پس اندازهاي خود به بهترين شكل استفاده كنيد . بورس، يكي از روش هاي مناسب، قانوني و مطمئن براي سرمايه گذاري است، پس هوشمندانه سرمايه گذاري كنيد